Chiyan Wong - Bach - Busoni: Goldberg Variations & Other Works - Stretto

Ferruccio Busoni (1866-1924) (foto) produceerde een groot aantal bewerkingen en transcripties (“Bearbeitungen” en “Übertragungen”), verzorgde edities van werken van andere componisten, en componeerde ook een aantal cadensen voor composities van andere componisten. Bij het overlijden van zijn vader in 1909 componeerde hij een Fantasie naar J. S. Bach (BV 253) en het volgend jaar volgde zijn uitgebreide Fantasie op basis van Bach, de legendarische “Fantasia Contrappuntistica”, één van de machtigste pianowerken, ooit gecomponeerd. In 1894 werd in Berlijn het eerste deel van Busoni’s editie van de muziek van Johann Sebastian Bach (25- volumes Busoni Ausgabe), het eerste boek van “Das wohltemperierte Klavier”, BWV 846-893, voor piano gepubliceerd.

Deze was voorzien van substantiële bijlagen, waaronder eentje “Over de transcriptie van de orgelwerken van Bach voor Pianoforte”. Uiteindelijk vormde dit een eerste deel van de Bach-Busoni-editie, het begin van een onderneming die zich over dertig jaar zou uitstrekken. Zeven delen werden door Busoni zelf uitgegeven. Deze omvatten de editie uit 1890 van de twee- en driestemmige inventies. Busoni publiceerde ook zijn pianotranscripties van de muziek van Bach, die hij vaak op zijn eigen recitals speelde. Deze omvatten enkele van Bachs koraalpreludes voor orgel, het Toccata en Fuga in re klein, en de chromatische fantasia en fuga (BWV 903) uit Bachs tijd in Köthen (1717-1723).

Deze transcripties gingen weliswaar verder dan de letterlijke weergave van de muziek voor piano, en omvatten vaak aanzienlijke aanpassingen, hoewel Busoni nooit afdwaalde van de oorspronkelijke ritmische contouren, melodietonen en harmonie. Dit was in overeenstemming met zijn eigen concept dat de uitvoerend kunstenaar vrij moest zijn om de intenties van de componist te bevatten, te communiceren en te interpreteren. Busoni voegde wel zijn eigen tempo aanduidingen, articulatie- en frase-markeringen, dynamica en metronoom aanduidingen toe aan de originelen, evenals uitgebreide uitvoeringssuggesties. In zijn editie van Bachs Goldberg Variaties (BV B 35) stelde hij bv. voor om acht van de variaties voor een “concertuitvoering” te knippen, en ook om veel secties aanzienlijk te herschrijven.

De “Goldbergvariaties” (1741) van Johann Sebastian Bach zijn werken waarmee Bach tijdens het laatste decennium van zijn leven, hulde bracht aan de traditie van het contrapunt. In dit monumentaal werk, een “Aria mit verschiedenen Veränderungen”, realiseerde Bach een briljante synthese tussen het constructieve en het emotionele. Omstreeks 1740 noteerde hij het thema als ‘Aria’ in het “Klavierbüchlein für Anna Magdalena Bach”. De baslijn van de beginmaten was identiek aan de ostinatobas van Händels “Chaconne met 62 variaties” voor orgel, die in 1703-1706 ontstond en in 1733 voor het eerst in Londen werd uitgegeven. Bachs 30 variaties vertonen een doordachte cyclische opbouw, gekoppeld aan virtuoze en expressieve, stilistische verscheidenheid. De variaties zijn overwegend drie of vierstemmig, met een heldere harmonische progressie en een brede melodische omvang.

De “oogverblindende technische finesse” (Grammophone) en weelderige sonoriteit van de pianist komen volledig tot uiting in Busoni’s arrangement uit 1915 van Bachs Goldbergvariaties en in Busoni’s arrangement uit 1893 van Bachs geniale Chaconne uit de Partita II in re klein BWV 1004, voor viool solo, gecomponeerd naar het voorbeeld van de transcriptie voor de linkerhand uit 1877 van Brahms. De inversie, de spiegelcanon en de variaties in Busoni’s “Sonatina in diem Nativitatis Christi MCMXVII” uit 1917 en Chiyan’s eigen compositie-studie, “Inversion of Variation 15 (Canone alla quinta)”, maken dit uniek programma compleet. Niet te missen.

Na zijn muzikale opleiding in zijn geboorteland Hong Kong, verhuisde Chiyan Wong (foto’s) op twaalfjarige leeftijd naar Engeland om er bij Norma Fisher en vervolgens bij Christopher Elton aan de Royal Academy of Music in Londen te studeren. Chiyans interesse in compositie heeft hem ertoe gebracht om met Thomas Adès te werken aan het Prussia Cove International Musicians Seminar in West Cornwall, evenals privéstudies in contrapunt bij Naji Hakim in Parijs. Naji Subhy Paul Irénée Hakim (° 1955) is een Libanees-Franse organist, componist en improvisator, die bij de organist, Jean Langlais (1907-1991), studeerde en Olivier Messiaen opvolgde als organist van de Église de la Sainte-Trinité in Parijs. Chiyan is momenteel een Lee Hysan Scholar en voltooit zijn doctoraat over Busoni aan de Royal Academy of Music in Londen. Chiyans veelgeprezen debuut cd, “Liszt Transfigured: Operatic Fantasies for Piano” (LINN Records) (foto), werd door de Franz Liszt Society in Hongarije bekroond met de 40ste Franz Liszt International Grand Prix du Disque.